Bởi thế nên, trong ngày này, mọi gia đình người Việt Nam đều làm mâm cơm
đạm bạc tiễn đưa “ông Táo “. Cứ phiên chợ 23 tháng Chạp, mỗi gia đình
thường mua 2 mũ ông Táo, 1 mũ bà Táo bẵng giấy và 3 con cá chép làm
“ngựa” (chuyện cá chép hoá rồng) đế Táo quân lên chầu trời. Tục dựng cây nêu Có thể dân thành phố ít có điều kiện thấy và làm công việc này. Đi xa một
chút về vùng ngoại ô bạn sẽ được tận mắt thấy và tận tai nghe nói về cổ tục
này. Cây nêu ở đây là cây tre dài khoảng 2,5 – 3 mét (theo wikiped cây nêu là
một cây tre cao khoảng 5–6 mét), được dựng trước sân nhà vào buổi tối trước
giao thừa. Trên ngọn nêu có buộc nhiều thứ (tùy từng địa phương) như cái túi
nhỏ đựng trầu cau và ống sáo, những miếng kim loại lớn nhỏ. Khi có giỏ thổi chúng chạm vào nhau và phát ra tiếng leng keng như tiếng
phong linh, rất vui tai. Người ta tin rằng những vật treo ở cây nêu, cộng thêm
những tiếng động của những khánh đất, là để báo hiệu cho ma quỷ biết rằng nơi
đây là nhà có chủ, không được tới quấy nhiễu… Vào buổi tối, người ta treo một
chiếc đèn lồng ở cây nêu để tổ tiên biết đường về nhà ăn Tết với con cháu. Vào
đêm trừ tịch còn cho đốt pháo ở cây nêu để mừng năm mới tới, xua đuổi ma quỷ
hoặc những điều không maỵ. Cây nêu thường được dựng vào ngày 23 tháng chạp, là ngày Táo quân về trời
chính vì từ ngày này cho tới đêm Giao thừa vắng mặt Táo quân, ma quỷ thường
nhân cơ hội này lẻn về quấy nhiễu, nên phải trồng cây nêu để trừ tà. Đến hết
ngày mùng Bảy thì cây nêu được hạ xuống. Một vài năm trở lại đây thường thấy
mọi người bán mía để tượng trưng thay cho cây nêu. Thấy cũng hay hay vì tết
xong có thể hạ nêu xuống chén :D. Tục chơi hoa kiểng Hoa là linh hồn, hoa là cảnh sắc thiên nhiên trang điểm cho đời, nếu thiếu
hoa thì còn gì là ngày Tết nữa. Vì vậy chưng hoa kiểng ngày Tết là một nhu cầu
làm đẹp của dân tộc ta có truyền thống từ ngàn xưa, hơn nữa nó còn mang đậm
nhiều ý nghĩa. Trên bàn thờ gia tiên cắm những bông vạn thọ, trường xanh… với sắc hoa vàng
rực, đã nói lên được điều ước mong của mọi người là năm mới khoẻ mạnh và trường
thọ. Chưng cây hoa đào, hoa mai, với sắc đỏ thắm của đào và những cánh mai vàng
rực là những ước mơ hy vọng về sự đổi mới của mọi người, của gia đình, của Tổ
quốc – thể hiện phong cách lạc quan, tự tin. Tục xông đất ngày Tết Người đến xông đất thường chỉ đến thăm, chúc tết chừng năm mười phút chứ
không ở lại lâu, cầu cho mọi việc trong năm của chủ nhà cũng được trôi chảy
thông suốt. Người đi xông đất xong có niềm vui vì đã làm được việc phước, người
được xông đất cũng sung sướng vì tin tưởng gia đạo mình sẽ may mắn trong suốt
năm tới. Thời xưa chỉ có 2 cách chọn người tốt vía xông đất ngày đầu năm. Kẻ làm quan, người có học chọn người xông đất có tuồi hợp tuổi với chủ nhà.
Người xông đất phải là đàn ông trụ cột trong gia đình. Đối với người dân lao
động thì đơn giản hơn nhiều. Người được chọn xông đất phải khoẻ mạnh, tốt tính,
và gia cảnh khấm khá, hoà thuận… Tục chưng mâm ngũ quả Ngày Tết, ngoài các loại thức ăn cúng ông bà tổ tiên trên bàn thờ nhất thiết
phải chưng mâm ngũ quả. Chuối là cái nền cho mâm ngũ quả, thứ đến là bưởi hoặc
phật thủ, hai loại này bắt buộc phải có. Ba loại còn lại phụ thuộc thì tuỳ loại
quả có ở mỗi vùng mỗi khác nhau. Nhưng chung lại, mâm ngũ quả là những loại
trái cây chứa nhiều chất dinh dưỡng, đáp ứng đủ cho nhu cầu hoạt động của con
người. Vì vậy, chưng mâm ngũ quả ngày tết là một ý nghĩa nói lên ước vọng của
gia đình bước sang năm mới được no đủ. Ðã gọi là ngũ quả thì nhất thiết phải là 5 loại quả. Nhưng các vùng, các
miền do mùa xuân hoa trái khác nhau, nên mâm ngũ quả cũng khác nhau như: chuối,
bưởi, phật thủ, dưa hấu, cam, quýt, dừa, na, hồng xiêm, táo… Mỗi quả mang một ý nghĩa: Chuối – phật thủ: như bàn tay che chở. Bưởi – dưa hấu: căng tròn, mát lành, hứa hẹn năm mới đầy ngọt ngào, may mắn. Hồng – quýt: rực lên màu sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt. Ở vùng Thủ Dầu Một, ngày Tết hầu như nhà nào cũng có mâm lễ: Long – Lân –
Quy – Phụng. Kết từ hoa quả – tứ linh hoàn toàn mang tính hình tượng như hoa
quả kết thành “vật thực”, thể hiện lòng thành của con cháu tưởng nhớ gia tiên,
cảm tạ ơn trời, ơn đất. Mâm ngũ quả trong Nam cũng khác so với ngoài Bắc. Trên mâm ngũ quả ở ngoài
Bắc thường có : Bưởi, đào, quýt, chuối, hồng. Có khi người ta thay bưởi bằng
phật thủ hoặc lựu Mâm ngũ quả trong Nam vẫn cứ giữ nguyên truyền thống là mãng
cầu, sung, dừa xiêm, đu đủ, xoài mà các bà thường quan niệm sơ đẳng là “cầu –
sung – vừa – đủ – xài”. Tục gói Bánh Chưng Bánh chưng hình vuông, màu xanh, tượng trưng trái Đất, âm. Bánh dầy hình
tròn, màu trắng, tượng trưng Trời, dương, thể hiện triết lý Âm Dương, Dịch,
Biện chứng Đông Phương nói chung và triết lý Vuông Tròn của Việt Nam nói riêng. Bánh chưng âm giành cho Mẹ, bánh dầy dương giành cho Cha. Bánh chưng bánh
dầy là thức ăn trang trọng, cao quí nhất để cúng Tổ tiên, thể hiện tấm lòng
uống nước nhớ nguồn, nhớ công ơn sinh thành dưỡng dục to lớn, bao la như trời
đất của cha mẹ. Theo truyền thuyết, bánh chưng bánh dầy có từ thời Vua Hùng Vương thứ 6, sau
khi phá xong giặc Ân.Vua muốn truyền ngôi cho con, nhân dịp đầu xuân, mới hội
các con mà bảo rằng: ”Con nào tìm được thức ngon lành để bày cỗ có ý nghĩa hay
thì ta truyền ngôi cho”. Tục chúc Tết Tết Nguyên Đán là một dịp để cho mọi thành viên trong gia đình vui vầy sum
họp. Đó là thời gian bày tỏ sự thương yêu thấm thiết và mong muốn cho mọi người
được như ý. “Mồng một là Tết nhà cha”: sáng mùng một sau khi lễ gia tiên thì
cha mẹ được mời ngồi vào ghế để cho con cháu lần lượt mừng tuổi chúc Tết. Ngày xưa họ còn được con cháu tế sống với hai lạy hai vái. Để mừng tuổi con
cháu là những bao lì xì đỏ tươi làm rạng ngời ánh mắt bọn trẻ. “Mồng hai nhà
mẹ”: cha mẹ và con cháu phải sang nhà ngoại để mừng tuổi chúc Tết. Cũng tuần tự
những nghi thức như bên nội vậy. Sau đó thì nán lại để ăn cỗ đầu xuân nhằm thắt
chặt tình cảm giữa hai gia đình.
Sau khi cúng trong bếp, mũ được đốt và cá chép được mang ra thả ở ao, hồ,
sông… Ngày ông Táo về chầu trời được xem như ngày đầu tiên của Tết Nguyên đán.
Sau khi tiễn đưa ông Táo người ta bắt đầu dọn dẹp nhà cửa, lau chùi đồ cúng ông
bà tổ tiên, treo tranh, câu đối, và cắm hoa ở những nơi trang trọng để chuẩn bị
đón tết.
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Khánh Linh (XemTuong.net)