Đi lễ chùa theo phong trào
Đi lễ chùa (gọi chung cho việc
người dân đến các chốn tâm linh: Chùa, đình, miếu...) là nét đẹp nhưng
nhiều người đang quá mê tín và hiểu sai ý nghĩa của nét văn hóa này, ông
có chia sẻ gì?
Đi lễ chùa là nét đẹp, đặc biệt là dịp đầu năm mới, đó cũng là điều tốt,
hướng tới điều thiện của nhiều người. Ngoài cầu cho bản thân, gia đình
và người thân những điều tốt đẹp, may mắn thì họ còn cầu cho "quốc thái
dân an" là điều rất tốt đẹp. Hiện nay, có rất nhiều chùa chiền, đình,
miếu mạo... với rất nhiều lễ hội trong năm, và tập trung vào dịp đầu năm
mới âm lịch, tuy nhiên, ở nhiều nơi vẫn còn diễn ra cảnh bát nháo, lộn
xộn. Nếu không uốn nắn, sắp xếp lại thì rất đáng phải phê phán. Phần
cũng do người dân hiểu sai, làm lệch lạc đi hoạt động tín ngưỡng này. Ví
như chuyện cầu trúng số, thăng chức, cầu vàng bạc... Bên cạnh đó, không
ít nơi các con đường dẫn vào đình, chùa lại có rất nhiều thịt thú rừng
treo bán cho người hành hương là hết sức phản cảm, không chấp nhận được.
Hiện nay, nhiều người đi lễ chùa
theo phong trào, thực ra thì họ chẳng biết là mình đang vái, lạy ai, cầu
điều đó có phù hợp hay không?
Đúng vậy, rất nhiều người hiện nay đến các đình, chùa, miếu... để cầu
may mắn đầu năm mới. Khi đến những nơi này họ còn mang theo lễ vật,
nhang đèn, hoa trái... để thờ, cúng. Tuy nhiên, rất nhiều người lại
không biết mình đang cúng ai, thờ ai và cầu điều đó có phù hợp hay
không. Họ chỉ đi vì nghe theo người này, người kia nói chỗ đó "linh
lắm", rồi đi theo dạng phong trào. Tôi lấy ví dụ, mỗi năm có hàng triệu
người đến miếu Bà Chúa Xứ (An Giang) và núi Bà Đen (Tây Ninh) để cầu may
mắn trong dịp đầu năm mới. Thế nhưng có trên 90% người đến đây không
biết Bà ở các nơi này là ai.
Nhiều thứ đang bị hiểu sai dẫn đến người dân làm sai, ông có thể nói thêm về chuyện này?
Ở miền Bắc có rất nhiều lễ hội tại các đình, chùa, miếu... và người dân
hiểu đúng về các lễ hội ấy. Tuy nhiên, họ lại làm sai. Ví như chen lấn,
giẫm đạp lên nhau ở đền Trần để tranh giành ấn. Còn ở miền Nam, nhiều
nơi hình như hiểu sai việc thờ cúng và dẫn tới không ít người dân cũng
làm sai. Ví dụ như ở Ngày hội tắm bà (rửa tượng) tại miếu Bà Chúa Xứ thì
nhiều nhà nghiên cứu, chứ không riêng gì tôi cũng phải lắc đầu chào
thua. Bởi, tượng Bà ở đây thực ra là một hình người phụ nữ được đẽo rất
tinh xảo và đẹp mắt bằng đá. Tượng Bà là của Ấn Độ giáo (Hindu). Thuở
ban đầu tượng này xuất hiện ở lưng chừng núi Sam trong dãy Thất Sơn (Bảy
núi – An Giang), thấy pho tượng đẹp, linh thiêng lại xuất hiện nơi
nhiều giai thoại như vùng này, một số người đã thỉnh tượng từ núi Sam
xuống chân núi.
Từ đó, câu chuyện đó càng về sau càng được thần thoại thêm tạo nên sự
linh thiêng bí ẩn về ngôi miếu này. Về nguồn gốc, có tài liệu cho rằng,
pho tượng đó là của vương quốc Phù Nam, với nền văn hóa Óc Eo. Bản thân
pho tượng này vốn không mặc gì cả, thế nhưng cho tới thời điểm này, pho
tượng lại được tô son, điểm phấn rất lòe loẹt. Chưa hết, người ta lại
còn khoác lên pho tượng những bộ y phục hết sức lộng lẫy do người
"cúng". Hiện nay, bất cứ ai tới miếu Bà Chúa Xứ đều có thể nhìn thấy một
pho tượng Bà lộng lẫy như một nhân vật trong một vở tuồng hát, kể cả
trang phục.
Chính từ cách hiểu sai như trên nên nhiều người cũng "cúng" sai. Tôi
được biết có nhiều người đã bỏ ra rất nhiều tiền, thậm chí tới vài ba
cây vàng để may y phục cho Bà như là lễ vật cúng trong Ngày hội tắm Bà.
Đến nay, tại miếu Bà Chúa Xứ cũng có tới vài ba cái tủ đựng áo mũ của Bà
do người dân khắp nơi may tặng.
Cần hiểu đúng để không thành mê tín
Còn chuyện chùa ông, chùa bà ở TP.HCM thì sao thưa ông?
Có nhiều ngôi chùa mang tên chùa ông, chùa bà đang tọa lạc tại TP.HCM,
thế nhưng nhiều người cũng không biết ông, bà ở trong các ngôi chùa ấy
là ai, ở đâu tới? Thực ra chùa bà là thờ Thiên Hậu. Bà này có nguồn gốc ở
tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc. Tích về bà vốn là một cô gái dệt vải, có
cha và anh là những ngư dân đánh bắt cá trên biển. Một hôm, khi cô đang
dệt thì bỗng thấy đầu choáng, mắt mờ dần. Trong cơn choáng đầu ấy, cô
nghe thấy tiếng cha kêu cứu và hình dung ra cảnh cha đưa tay lên khỏi
mặt nước. Lúc đó, trước khung cửi, vô thức cô đưa tay ra chụp lấy cánh
tay ấy, thấy cô con gái cứ nhắm mắt nhưng lại đưa tay chụp trong hư
không, bà mẹ thấy lạ mới gọi. Sau mấy tiếng thì cô mới bừng tỉnh và bật
ngửa người về phía sau.
Trong lúc đó, người cha chới với, chìm dần xuống biển và chết. Còn anh
trai vớ được vào mạn thuyền và sống sót trở về, đồng thời có kể lại câu
chuyện cha sắp được cứu khi có bàn tay ai đó nắm kéo lên nhưng lại buông
ra. Nếu như người mẹ không kêu thì cô đã cứu được cha của mình. Câu
chuyện này được lan truyền nhanh chóng tại Quảng Đông và lan rộng ra cả
Trung Quốc. Còn chùa ông, đó là thờ ông Bổn đầu công Trịnh Hòa, người có
công tìm đường giao thương buôn bán cho Trung Quốc. Đến thời Mãn Thanh
có nhiều người chạy sang Việt Nam và mang theo ông, bà để thờ cúng. Hiện
nay, khu vực nào có đông người Hoa sinh sống thường có chùa ông, chùa
bà.
Ông có thể kể một câu chuyện mang yếu tố tâm linh làm cho người ta tin nhưng không bị thổi phồng?
Trước đây, vận chuyển hàng hóa từ các tỉnh miền Tây lên Sài Gòn chủ yếu
bằng đường thủy. Dù đi ngã nào thì muốn lên Sài Gòn và xuôi về miền Tây,
các ghe thuyền cũng phải qua ngã ba Cái Bè (Tiền Giang). Tại đây có một
chợ nổi rất nổi tiếng còn tồn tại đến ngày nay. Cũng tại khu vực này có
một ngôi miếu thờ bà Thiên Y A Na và được cho là rất linh thiêng. Thời
trước, mỗi khi mùa nước nổi (lũ lụt) tại ngã ba này thường xuyên xảy ra
nạn chìm ghe thuyền vì sóng to, làm chết rất nhiều người. Một hôm có một
chiếc ghe chở nhiều người qua đây cũng bị sóng to đánh chìm. Cả đoàn
người trên thuyền tưởng đã chịu chung số phận với nhiều người phải bỏ
mạng tại đây, thế nhưng khi chiếc thuyền đang chìm thì như có một bàn
tay nâng dần lên khỏi mặt nước và được đẩy vào bờ.
Một người phụ nữ trong đoàn người nói trên kể lại rằng, khi thuyền sắp
chìm thì có nghe tiếng của ai đó nói rằng, những người trên đoàn thuyền
này không ai làm điều ác, nên không phải chết và được cứu. Sau đó, người
ta cũng tìm hiểu và được biết, trên chiếc thuyền hôm đó còn có một
người miền ngoài (miền Trung) đang đi tìm nơi sinh sống và xuôi xuống
vùng này. Ông là người theo đạo và mang theo bên mình một pho tượng
Vishnu nên cả đoàn mới được cứu.
Đó là câu chuyện còn được dân thương hồ truyền lại, và cho tới ngày nay,
mỗi khi thuyền ghe chạy ngang đoạn sông này họ đều ghé vào đốt nhang
cầu may mắn. Tuy nhiên, nhà chức trách địa phương và những người qua lại
nơi đây đã không thần thánh quá lố câu chuyện này để nhiều người lạm
dụng nó.
Nguồn: Sưu tầm
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Minh Thư (XemTuong.net)