Trước khi dọn ban thờ, người xưa thường phải tắm rửa sạch sẽ, chuẩn
bị đĩa hoa quả đặt lên, sau đó thắp một nén hương thông báo cho tổ tiên
và thần linh biết ngày hôm nay sẽ thu dọn ban thờ, mời tổ tiên và thần
linh tạm lánh sang một bên để con cháu thực hiện công việc. Sau đó gia
chủ chuẩn bị một chiếc bàn bên trên trải vải hoặc giấy đỏ để đặt bài vị,
nếu bàn thờ có đặt chung bài vị gia tiên với các thần thì phải để ra
hai chỗ khác nhau, không được lẫn lộn. Đợi sau khi hương cháy hết rồi
mới bắt đầu công việc. Khi lau rửa bài vị của tổ tiên thì phải dùng nước ấm, không được dùng
nước lạnh. Khi làm vệ sinh, nếu có bài vị của thần Phật thì lau trước,
sau đó đổ nước mới để lau bài vị của tổ tiên, tuyệt đối không lau bài vị
của tổ tiên trước. Người xưa quan niệm như vậy là bất kính, mạo phạm
với thần phật, thần phật có ngôi vị cao hơn nên dễ khiến tổ tiên bị chèn
ép. Sau khi lau bài vị xong mới đến phần dọn bát hương, công việc này
cũng rất quan trọng, ngày nay đa phần mọi người đều rút chân hương rồi
cầm bát hương đổ hết tro ra ngoài, theo người xưa như vậy rất dễ gây
“tán tài”, vì vậy người ta dùng chiếc thìa nhỏ xúc từng thìa đổ ra ngoài
rồi mới rửa sạch bát hương đặt sang một bên. Ngày nay có nhiều người đem tro bát hương đổ cũ ra sông, thay vào bát
hương tro mới, nhưng người xưa thì dùng chiếc rổ mắt nhỏ để lọc tro cũ,
lọc xong lại đổ vào bát hương chứ không đổ đi. Việc lọc tro cũng phải
bắt đầu từ bát hương thờ thần phật. Sau khi lau rửa sạch sẽ, người ta sẽ đem bài vị thần Phật và tổ tiên
đặt lại chỗ cũ và công đoạn này cũng rất phức tạp. Trước hết phải chuẩn
bị một chiếc lò nhỏ trong có đốt than hoa, đặt dưới bàn thờ khoảng 15
phút, sau đó đốt bảy tờ tiền vàng làm dấu hơ ở bốn hướng trên dưới trái
phải, ý là dùng lửa để khai quang, làm sạch, tiền vàng chưa cháy hết thì
bỏ vào lò than hoa. Trên đây là tập tục của người xưa ghi chép lại trong các thư tịch cổ,
những công việc tỉ mỉ khi chăm sóc bàn thờ gia tiên cũng là cách để
tăng thêm phần không khí ngày Tết. Nhưng ngày nay, do cuộc sống bận rộn
nên không hẳn tất cả những tập tục trên còn phù hợp. Xin nêu lại tập tục
cổ nhân như một cách để bạn đọc tham khảo, thêm phần hiểu biết về phong
tục tập quán của người xưa trong những ngày xuân đang tới với hi vọng
mọi người sẽ gặp những may mắn mới, thành công mới.
Phần quan trọng nhất là bàn thờ tổ tiên, do đây là nơi được coi là
nơi linh thiêng, ngày thường không được tùy ý động chạm di chuyển mà chỉ
lau chùi sạch sẽ, người xưa cho rằng nếu xê dịch sẽ làm kinh động đến
chỗ của thần, thần không được an vị thì không muốn ở lại lâu, không chăm
sóc cho nhà mình được. Ngày nay do thời gian có hạn hoặc một số kiêng
kị không được lưu truyền trong dân gian nên không còn nhiều người biết
cách dọn bàn thờ theo phong thủy và mang lại may mắn như phong tục cổ
nhân.
Nguồn: ST & Tổng hợp từ Internet: Đoan Trang(XemTuong.net)